Debian Türkiye

Bu belgede Debian Gnu/Linux 3.1 (Sarge) kurulumu bölüm-2 (Temel Sistem Kurulumu)

TEMEL SİSTEM KURULUMU :

   * Dil seçimi - Türkçe (Gelişmiş Türkçe desteğine sahip olabilmek için kurulumu mutlaka Türkçe olarak yapınız.)

   * Klavye düzeni seçimini - Türkçe (Q düzeni)

   * Donanım incelemesi ve kurulum bileşenlerinin yüklenmesinin ardından, Ağ donanımı yapılandırmasına başlanacak.

   * Ağınız DHCP ile yapılandırılmaya çalışılacak. Ortamda herhangibir dhcp sunucu varsa, bulup ağ yapılandırmasını dhcp sunucusuna bırakıp, işlemi tamamlayacak. Mesela makinenize bağlı bir adsl modem varsa ve modeminiz dhcp sunucusu olarak da yapılandırılmşsa ağ ayarları otomatik yapılacaktır.

   * Şayet ortamda ağ yapılandırmasını otomatik yapabileceği bir dhcp sunucu bulamazsa, aşağıdaki menü gelecek. Bu menüde dhcp sunucusu ile yapılandırmayı tekrar denemeniz, veya yapılandırmayı elle yapmanız hususunda seçenekler sunulacak.

     Ortamda DHCP sunucusunun olmadığına eminseniz. "Ağı elle yapılandır" seçeneği ile devam ediniz. Sizden ip adresi (örn: 10.0.0.5), alt ağ maskesi (örn: 255.255.255.0)ve ağ geçidi (örn: 10.0.0.2), alan adı sunucusu (örn: 155.223.2.2) adreslerinide isteyip devam edecek. Şayet internete ADSL ile bağlanıyor iseniz, ortamda DHCP sunucusunun olma ihtimali yüksek (ama %100 değil hiçbir zaman). ADSL ile internete bağlı olanlar için yukarıdaki menünün gelmesi durumunda, o anda herhangi bir sebeple dhcp sunucusu ile bağlantı kurulmamış olma ihtimaline binayen "Otomatik ağ yapılandırmasını tekrar dene" seçeneği ile bir kez daha otomatik ip almaya çalışmalarını tavsiye edebilirim.

   * Sırada makine adı ve alan adının girilmesinde. Bu kısmıda başarıyla tamamladıksa devam ediyoruz.

     Evet, artık daha dikkatlice, uyarı ve notları daha iyi bir şekilde okuyarak devam edeceğimiz kısımlara geldik. İşlemlerimize dikkatlice devam edelimki telafisi mümkün olamayabilecek durumlarla karşılaşmayalım :).

   *
     Görüleceği üzere aşağıdaki menüde iki seçenek sunuluyor. Bunlardan birisi "Tüm Diski Sil", diğeri "Bölümleme tabloasunu elle düzenle".

     Şayet, diskinizde başka bir işletim sistemi bulundurmuyacak, tüm diskinizi sadece debiana tahsis edecekseniz, ilk seçenek olan "Tüm diski sil" ile yolunuza devam edebilirsiniz. Üstüne basarak yinelemekte fayda var, diskinizde sadece ve sadece debian olacak, başka herhangi bir işletim sistemi olmuyacaksa (Örneğin bir sunucu kurulumu yapıyorsanız) bu seçenek ile devam edebilirsiniz.
   *
     Bu durumda, karşınıza gelen menü aşağıdaki gibi olacaktır. (Bu yöntemi seçmemişseniz aşağıdaki anlatımları atlayabilirsiniz.)

     Şimdide "Tüm dosyalar tek bölümde", "Ev dizinleri için bölüm ayır", "Çok kullanıcılı sistem" diye üç farklı bölümleme yöntemi sunuyor. Şayet ev/iş (masaüstü) kullanıcısı iseniz vede yukarıda anlatılanlar ışığında bu yöntemi seçerek devam ediyorsanız, "Tüm dosyalar tek bölümde" seçeneği sizin için uygun olabilir. Sizin için hemen bir takas alanı ve "/" için gerekli bölümlemeyi yapacak ve bağlama noktalarını otomatik halledecek.

     "Ev dizinleri için bölüm ayır" derseniz, yine takas alanı, "/" ve "/home" için gerekli bölümlemeyi yapacak ve bağlama noktalarını otomatik hallececek.
     "Çok kullanıcılı sistem" derseniz (Sunucu kurulumu için kısmen tavsiye edilebilir bir seçenek olabilir) bu seferde "/", "/usr", "/var", "/tmp", "/home" ve takas alanları için gerekli bölümlendirmeyi ve bağlama işlemlerini otomatik halledecek.

   * Diskinizde debian harici başka işletim sistemleride olacak (Örn, windows) veya diskinizin sadece belirli bir bölümünü debiana tahsis etmek istiyorsanız, ikinci seçenek olan "Bölümleme tablosunu elle düzenle" seçeneği ile devam etmeniz sizin için en uygun olanı olacaktır.

Bu kısımda diskin yeni bölümleme tablosunu oluşturacağımız, disk bölümünü veya diski belirtmemiz isteniliyor. Bölümlendirmenin hangi disk veya disk bölümü üzerinde yapılacağını belirtip devam ediyoruz. Aşağıda vmware üzerinde tanımladığım sanal diskimi seçip devam ediyorum. Sanal diskim üzerinde daha önceden oluşturulmuş bir bölümlendirme tablosu olmadığı için aşağıdaki menüde kurulum için diski (aygıtı) seçmemi istiyor. Sizin makinenizdeki diskinizde daha önceden oluşturulmuş disk bölümleri olabilir, bu durumda hangi disk bölümü üzerine Debian'ı kurmak istediğinizi belirtip devam etmelisiniz. Not olarak belirteyim ki, şayet hiç bölümlendirilmemiş diske sahipseniz, tüm diskte bölümleme tablosunun oluşturulacağı alan olarak seçerseniz, diskin tamamını bölümleme tablosu oluşturmak için seçtiğinizi belirten bir uyarı ile karşılaşacaksınız. Durum normal ise "Evet" deyip devam ediniz.

Yukarıda ifade etmeye çalıştığımız gibi daha önceden diskimizde herhangi bir bölümlendirme olmadığı için, seçmiş olduğumuz diski tek bir boş alan haline getirerek, yeniden seçim yapmamızı isteyecek. Bu seferde oluşturulmuş boş alanı seçip devam ediyoruz.

   * Boş alan üzerinde yürütülecek işlemi soracak, burda "Yeni bir bölüm oluştur" diyoruz. Yine parantez açıp belirtmekde fayda var, bu kısımda "Boş alanı otomatik bölümle" seçeneği ilede devam edip, disk bölümlemesi otomatik yaptırmakda mümkün, bu yöntemi tercih etmeyip "Yeni bölüm oluştur" seçeneği ile devam ediyoruz.

   * Yeni bölüm boyutunu belirtmeye geldi sıra, şimdi burada durup derin bir nefes alalım :). Diskimizi ne şekilde bölümleyeceğimizi diskimizin boyutuna, yerimizin miktarına göre daha önce az buçuk kafamızda tasarlamış olmamız gerekiyor.

   *

     Ev kullanıcıları için çok fazla sorun olmasada, şayet kurulumu bir sunucu görevi görecek bir bilgisayar için yapıyorsak, disk bölümlemesi son derece önem taşıyor. Diskin kaç bölüme ayrılacağı, bu bölümlerin hangi bağlama noktalarıyla eşleştirileceği konusunu kafamızda canlandırıp, kurulum aşamasındaki disk bölümleme kısmında bunları hayata geçirmeliyiz.

     Sunucu görevi görmek üzere yapılandırılacak bir bilgisayarda, /boot, /etc, /var/mail, /var/www, /home, /usr, /tmp gibi alanların herbirinin ayrı birer disk bölümüne bağlanılmasının önemli ve yararlı olduğunu belirtmekte fayda var. Konunun detaylarını belki ileride "Güvenli sunucu kurulumu" konulu bir başka yazıda ifade etmeye çalışırız, fakat merak edenler, http://www.debian.org/doc/manuals/securing-debian-howto/ da bulabilirler.

     Ev kullanıcıları için durum çok da karışık değil, içleri rahat olsun :). takas (swap) alanı ve "/" bağlama noktası olmak üzere iki ayrı disk bölümlemesi ile işi kurtarabilirler :) , zaten kafidirde.
   *

     Bu bağlamda, artık ev/iş (masaüstü) kullanıcısına yönelik bir kurulumdan bahsediyor olacağım. ilk alanı ben swap olarak kullanmayı tercih ediyorum. Bu sebeple 500 Mb'lık bir takas alanı olarak ilk disk bölümünü tayin ediyorum.

   * Disk bölümleme tipini belirtmemiz istenilecek. Diskimizi ilk defa bölümlüyorsak yani daha önceden oluşturulmuş bir birincil (primary) alan yoksa , bu kısımda "Birincil" seçerek devam edebiliriz. Daha önce diskimizde oluşturulmuş bir birincil (primary) alan varsa seçimimizi "Mantıksal" şeklinde yapabiliriz. Yine bir dip not olarak belirtmekde fayda var. Bir diskte en aynı anda en fazla 4 adet birincil disk alanı oluşturulabilir.

   * Yeni bölümün, kullanılabilir kullanılabilir alanın, başlangıcında mı? sonunda mı? olşturulmasını istediğimizi sorulacak. Daha disk bölümleme işlemine devam edeceğimiz için "Başlangıç" deyip devam ediyoruz.

   * Yeni gelen ekranda, Bölüm ayarları ile ilgili aşağıdaki menü ile karşılasacaksınız.

Şu an diskimizin takas alanı ile ilgilendiğimiz için, Bu alanın takas alanı olarak kullanılabilmesi için gerekli ayarı hep birlikte yapacağız. Menüdeki bölüm ayarlarında gelen seçeneklerden "Nasıl kullanılacağı" kısmına gelip enter ile bu bölüme ait alternatif seçeneklere geliyoruz. Buradan "Bölümü takas alanı olarak kullan" seçeneğini yine enter ile seçip çıkıyoruz. Artık yeni oluşan menü aşağıdakine benzer olacak.

Bölüm ayarlandı deyip disk bölümleme işlemine kaldığımız yerden devam ediyoruz. Artık şimdi, diskimizin son bölümleme durumunu belirten menü karşımıza gelecek, oradan bağlama noktası "/" olarak atanacak olan son alanıda seçip devam edeceğiz.

     Daha önce diskimizin boş alanının ilk 500 MB'lık kısmını takas alanının kullanımına ayırmıştık. Kalan boş yerin tamamınıda "/" olarak seçmeye geldi sıra. Boş alanın üzerinde enter tuşuna basıyoruz.

   * "Yeni bir bölüm oluştur" dedikten sonra, Boyutunu belirtiyoruz. Diskimiz toplam 4.2 GB'dı. 500 MB'lık alanı takas alanı olarak kullandığımız için 3.7 GB 'lık alan kalmış durumda. Bu kısmın tamamını seçip (ön tanımlı gelen ayarlarda bir değişiklik yapmadan) devam ediyoruz.

   * Disk bölümü tipi olarak "Mantıksal" seçip devam edebiliriz. Daha önceki kısımda ifade ettiğim gibi, şayet diskinizde o ana kadar oluşturulmuş birincil (primary) disk bölümü tipi 4 'e ulaşmamışsa bu alanı "Birincil" olarak da seçebilirsiniz.

   * Karşımıza gelen menü, aşağıdakine benzer olacaktır. Burada dikkatinizi bölüm ayarlarından, "Önyüklenebilir bayrağı" kısmına çekmek istiyorum. Önyükleme işleminin bu disk bölümü üzerinden gerçekleştirileceğini belirtmek için bu alanda "Önyüklenebilir bayrağı" açık duruma getiriyoruz. (Şayet /boot olarak başka bir disk bölümü ayarlamış olsaydık, önyükleme bayrağı olarak sadece /boot 'u açık yapacaktık.)

Evet, disk bölümleme işlemini tamamlamak üzereyiz. Yaptığımız işlemlerde eminsek, "Bölümlendirmeyi bitir ve değişiklikleri diske kaydet" deyip işlemlere devam edelim. Emin değilseniz diskinizin bölümlendirme yapısına bir daha göz atıp, dikkatinizden kaçan bir şeylerin olmadığına emin olunuz.

   Eminseniz son uyarı ekranına da "Evet" deyip devam ediniz.

     NOT : Yukarıdaki seçimlerde, Takas alanı haricinde kalan bölümlerin, "Nasıl kullanılacağı" seçimliliğin "Ext3 günlüklü dosya sistemi" olarak ön tanımlı geldiğine dikkat ediniz. Şayet Ext3 dosya sistemi haricinde bir başka dosya sistemi (ext2, reiserfs, jfs,xfs) kullanmak istiyorsanız, ilgili menüden dosya sistemini ext3 yerine, sizin tercihiniz olan başka bir dosya sistemine (fat16 ve fat32 harici, çünki fat16 ve fat32 yalnızca o bölüme herhangi bir linux kurulumu yapılmayacak, daha sonra başka amaçlarla kullanılmak üzere hazır edilecekse seçilebilir) ayarlayabilirsiniz. Yine aynı şekilde "Bağlama seçenekleri" seçimliliğininde "default" olarak ayarlanmış olduğuna dikkat ediniz. Şayet bir sunucu kurulumu yapıyorsanız, ve bağlama seçenekleri bilgilerine sahip ve bu konuda daha önceden tecrübeniz varsa, ilgili kısımdan seçmiş olduğunuz disk bölümünün bağlama seçeneklerini özelleştirebilirsiniz.
     Herşeyin yolunda gittiğine kanaat getirmiş ve değişikliklerin diske kaydedilmesine onay vermiş isek, artık debian temel sistemi kurulmaya başlayacak

Ardından "Grub Önyükleyicisi" kurulacak. Kurulum esnasında size, "Grub önyükleyicisi ana ön yükleme kaydına (MBR) kurulsun mu?" diye soracak. Burada "Evet" deyip devam ediyoruz. Grub ile ilgili daha fazla bilgi için http://www.serdaraytekin.com/docs/os/grub/

NOT : Grub Önyükleyicisinin MBR'ye kurulmasına izin vermez isek vede sistemde daha önceden kurulmuş bir ön yükleyici yöneticisi yoksa, sistemde mutlaka bir ön yükleyici yöneticisinin bulunması gerektiğini, bunun için grub'u istersek farklı bir yere kurup (mesela diskete) açılış yönetimini oradan yapabileceğimizi belirten aşağıdaki uyarı ekranı gelecek.

• Artık kurulumun tamamlandığını, sırada yeni Debian sisteminizden önyükleme yapmanın zamanının geldiğini belirten bir uyarı ile karşılaşacaksınız. Menüdeki uyarıya dikkat edip, devam diyoruz.

NOT : Debian temel sistem kurulumu sırasında, herhangi bir sebeple veya herhangi bir şekilde kurulum adımlarından es geçtiğiniz olursa, kurulum işlemlerinin en sonunda debian size adımları tekrar sunacak ve daha önce herhangi bir sebeple atladığınız veya o an için es geçtiğiniz adıma isterseniz tekrar dönebilmenize olanak sağlayacak olan aşağıdaki menüyü sunacaktır. Bu menüdeki işlemleri zaten sırasıyla ve düzgün şekilde yapmışsanız bu menüyü hiç görmeden temel sistem kurulumunu bitirmiş de olabilirsiniz.