Debian Gnu/Linux 3.1 (Sarge) Kurulumu 4 sayfasının kaynağını görüntüle

Bu belgede Debian Gnu/Linux 3.1 (Sarge) kurulumu bölüm-4 (Kurulum Sonrası Ekstra Ayarlar ve X-Window Yapılandırması)

KURULUM SONRASI EKSTRA AYARLAR ve X-WINDOW YAPILANDIRMASI :
Exim'in Kaldırılması :

      MTA olarak Exim kullanmıyorsanız veya herhangi bir MTA ya ihtiyaç duymuyorsanız aşağıdaki komut ile kaldırabilirsiniz 

    * dpkg --purge --force-depends exim4

      Veya; sisteminize "apt-get install rcconf" komutu ile rcconf paketini kurun. Daha sonra "rcconf" komutunu çalıştırarak, /etc/init.d/ altında yer alan servislerin (betiklerin) listesine ulaşabilirsiniz. Dilediğiniz servisi (betiği) bu kısımdaki (*) işareti ile aktif edebilir aynı şekilde(*) işaretini kaldırarak, pasif hale getirebilirsiniz.

X-Window Sisteminin Kurulumu :

    apt-get install x-window-system 

X-Window Masaüstü Yöneticisi (KDE) Kurulumu :

    *
      apt-get install kde kde-i18n-tr

      NOT : "apt-get install kde kde-i18n-tr " komutu ile kde ye ait çoğu programı kurmuş olacağız. Şayet yererli internet hızına sahip değilseniz, yukarıdaki satırı "apt-get install kdebase kde-i18n-tr kdegraphics kdeadmin kdemultimedia kdelibs arts" ile değiştirebilirsiniz. Böylece daha temel bir kde bileşenlerine sahip olacaksınız. Daha sonrada kde için ihtiyaç duyduğunuz programları, ihtiyaç hasıl olunca yine apt-get ile kurabilirsiniz. Tercih sizin.

X-Window Oturum Yöneticisi (GNOME) Kurulumu :

    * apt-get install gnome

    ile yine gnome'a ait bir çok programı kurmuş olacaksınız. Daha temel, daha programa sahip bir gnome kurulumu için "apt-get install gnome-core" komutu yeterli olacaktır.

      Olası x-window sorunu ile ilgili ipucu : x-window-system ve kde kurulumlarından sonra x-window'u başlattığınızda herhangibir sorun ile karşılaşır, x-window' unuz açılmaz ise "dpkg-reconfigure xserver-xfree86" komutu ile tekrar yapılandırmayı deneyiniz.

Gnome'dan Kde'ye veya Kde'den Gnome'a Geçiş :

    * update-alternatives --config x-session-manager

    *
      komutu ile varsayılan oturum yöneticisini değiştirebilirsiniz. Veya, Görüntü yöneticinizin giriş ekranından, hangi oturum yöneticisi ile açılışın yapılması gerektiğini belirleyebilirsiniz.

X-Window Görüntü Yöneticisinin (Kdm/Gdm) Kurulumu :

    * apt-get install kdm

      Debianda ekran yöneticisi olarak ön tanımlı gelen xdm yerine kdm (Kde Görüntü Yöneticisi) kullanmayı tercih edenlerdenseniz, yukarıdaki komut tam size göre :)

    Gdm (Gnome Görüntü Yöneticisi) kullanmayı tercih ediyorsanız,

    * apt-get install gdm

      (gdm'de root olarak girişe izin vermek için; /etc/gdm/gdm.conf dosyasında [security] kısmında yer alan AllowRoot=false kısmını AllowRoot=true olarak düzenleyebilirsiniz.)
      NOT : Görüntü yöneticileri arasında geçiş yapabilmek için, "update-alternatives --config x-desktop-manager" komutunu uygulayabilirsiniz. Aynı şekilde bu işlemi sizin sisteminizde kurulu olan bir görüntü yöneticisini yeniden konfigure etmek istediğinizi belirten komutu verip, varsayılan görüntü yöneticisi ayarınızı yeniden düzenleyebilirsiniz ("dkg-reconfigure kdm" , "dpkg-reconfigure xdm" veya "dpkg-reconfigure gdm").

Nvidia Yonga Seti İçin Sürücü :

      Nvidia yonga setine sahip bir ekran kartınız varsa, bu kısımda yazılanları deneyerek daha iyi bir yapılandırmaya sahip olabilirsiniz. Nvidia sürücülerini bir kaç farklı yöntem ile sisteminize kurabilirsiniz.Bu yöntemlerden bazıları;

    1. Nvidia Sitesinden Güncel Sürücüyü İndirip Kurma :

      Nvidia sürücülerini kurabilmek için, sistemimizde mevcut kurulu olan kernel'in versiyonuna ilişkin kernel-headers dosyasına ihtiyacımız var (sisteminizde /usr/src/linux/ altında mevcut kernelinize ait kaynak kodlar zaten varsa gerek header dosyasına gerek yok). Kurulum için ilk önce;

    * uname -r

      komutu ile kernelimizin versiyonuna bakıyoruz. Çıkan sonuç 2.6.7-1-386 olsun. Şimdi bu versiyona ait kernel-header dosyasını kuracağız.

    *
      apt-get install kernel-headers-2.6.7-1-386 (uname -r ile çıkan sonuçtaki versiyon ile kernel-headers dosyasının sonundaki versiyon numaralarının eşleşeceğine dikkat ediniz.)

    * apt-get install binutils

    *
      wget http://download.nvidia.com/XFree86/Linux-x86/1.0-6111/NVIDIA-Linux-x86-1.0-6111-pkg1.run

    (Sürücünün son versiyonu için http://www.nvidia.com/object/linux.html adresini kontrol ediniz.)

    * init 1 (x-window'un kapatılmasını sağlar, sizi tek kullanılıcı moda geçirir)

    * sh NVIDIA-Linux-x86-1.0-6111-pkg1.run --kernel-include-path=/usr/src/kernel-headers-2.6.7-1-386/include/

      /usr/src/kernel-headers-2.6.7-1-386/include/ kısmının, yukarıda izah edilenler çerçevesinde, sizin makinenizde farklı bir versiyonu işaret edebileceğine dikkatinizi çekerim.

    Şimdi konfigurasyon dosyasında yapacağımız ayarlamalara geldi sıra.

    *
      pico /etc/X11/XF86Config-4 (Tavsiye : Dilerseniz önce "cp /etc/X11/XF86Config-4 /etc/X11/XF86Config-4.ydk" komutu ile bir yedeğini alın.Sonra bir problem olursa "cp /etc/X11/XF86Config-4.ydk /etc/X11/XF86Config-4" komutu ile eski ayarlara hızlıca dönüp makinenizi kolayca açabilirsiniz.)

    Section "Device"
    Identifier "Generic Video Card"
    Driver "vesa"
    EndSection

    kısmında Driver vesa veya nv yazan yeri nvidia olarak değiştireceğiz.

    Section "Module"
    # Load "GLcore"
    Load "bitmap"
    Load "dbe"
    Load "ddc"
    # Load "dri"
    Load "extmod"
    Load "freetype"
    Load "glx"
    Load "int10"
    Load "record"
    Load "speedo"
    Load "type1"
    Load "vbe"
    EndSection

      kısmında yer alan Load "GLcore" ve Load "dri" ifadelerinin önüne # koyarak o satırları işlevsiz hale getirin. Ayrıca aynı bölümde Load "glx" ifadesinin olduğuna emin olun. Yoksa ilave edin.

    * init 2

    komutu ile sistemi çok kullanıcılı moda geri çevirip, x-window'umuzu kontrol edelim.

      Yukarıdaki tavsiye kısmında anlatıldığı gibi daha önceden konfigurasyon dosyanızı yedeklemişseniz, herhangibir problem olması durumunda en kötü ihtimalle "cp /etc/X11/XF86Config-4.ydk /etc/X11/XF86Config-4" ile eski ayarlarınıza dönebilirsiniz.

    2. Debian Metodlarıyla Nvidia Sürücüsü Kurma :

      Öncelikle, /etc/apt/sources.list dosyanızda (Testing sürüm için) aşağıdaki depo adresinin olduğundan emin olunuz.

    deb-src http://ftp.tr.debian.org/debian testing main contrib non-free

    Daha sonra,

    * apt-get update
    * apt-get install module-assistant
    * module-assistant update
    * module-assistant auto-install nvidia

      Sisteminizde, çekirdeğe ait kurulu kaynak kodlar yoksa ilgili kernel-headers dosyasını indirip sisteme kuracak. Ayrıca nvidia-kernel-source paketininde sisteminize kurulmasını sağlayacak.

    Sıra, NVIDIA binary XFree86 4.x sürücülerini ve binary kernel modüllerini kurmaya geldi , bunun için;

    * apt-get install nvidia-glx nvidia-kernel-common

      Son işlem olarak yukarıdaki 1. adımda anlatıldığı gibi, /etc/X11/XF86Config-4 dosyanızda gerekli değişiklikleri yapıp deneyiniz. Tavsiyem, yine deneme yapmadan önce /etc/X11/XF86Config-4 dosyanızı yine yukarıda belirtildiği gibi yedek alıp, herhangi bir sorun olduğunda eski ayarlara kolayca dönebilmenizi sağlayabilmeniz şeklinde olacaktır.
      Yukarıdaki işlemi "dpkg-reconfigure xserver-xfree86" komutu ile x-window konfigurasyon dosyanızı yeniden yapılandırma yöntemiylede yapabilirsiniz. 

    Not : X-Window tüm uğraşlarınıza rağmen düzgün bir şekilde başlatılamazsa, ilk önce;

    * apt-get remove --purge nvidia-glx

      ile nvidia-glx paketini sistemden kaldırın. Zira KDE ile problemlere yol açabiliyor. Daha sonra, yukarıdaki yedeklediğiniz /etc/X11/XF86Config-4.ydk dosyasını /etc/X11/XF86Config-4 üzerine yazın. Veya "dpkg-reconfigure xserver-xfree86" ile X-Windowunuzu yeniden yapılandırın.

    Detaylar için : http://home.comcast.net/~andrex/Debian-nVidia/installation.html

True Type Fontların Yüklenmesi :

    * apt-get install msttcorefonts

    *
      apt-get install x-ttcidfont-conf (TrueType ve CID fontlarının X-Window için konfigure edilebilmesini sağlayan paket, konfigurasyon için, "dpkg-reconfigure x-ttcidfont-conf" komutunu kullanınız.)

Konsol için Türkçe Destek :

      #250789 nolu hata yüzünden kurulum tamamlanıp konsola düştüğünüzde Türkçe karakterlerin gorüntülenmesinde sorunlar yaşanıyor. Bu sorunlar makineyi yeniden başlattığınız ilk anda yok olacaktır. Yeniden başlatmak yerine şu komutu kullanabilirsiniz:

    *
      /etc/init.d/console-screen.sh restart

      Yinede, daha sonra herhangibir şekilde yerel ayarları ve klavye ayarlarına ihtiyaç duyarsanız aşağıdaki yönergeleri takip ediniz.

    *
      dpkg-reconfigure locales

      "tr_TR.UTF.8" yerelinide devreye sokmak isteyenler bu şekilde sistemine bu yerelide ekleyebilirler. Şayet "tr_TR.UTF.8" yerelini kullanmak istemiyorsanız bu kısmı geçebilirsiniz. Her iki yerelide kullanabilmek için bu kısımda;
      "tr_TR ISO-8859-9" ve "tr_TR.UTF.8" yerellerini işaretleyip, tamam diyoruz.

[[Resim:A1.jpg]]


      Ön tanımlı olarak kullanılmasını istediğimiz yereli belirtiyoruz. tr_TR.UTF-8'i seçmek biraz daha makul olabilir.(bu seçenek ile bazı programlarda türkçe uyumsuzluk problemleri ile karşılaşırsanız bu ayarı "tr_TR" olarak yeniden yapılandırabilirsiniz. Zira şu an için bazı programlarda uyumsuzluk problemi mevcut olabilir.)

    İhtiyaç duyduğunuz anda,

    Ctrl+Alt+8 ile sisteminizi UTF-8 kipine geçebilir veya.
    Ctrl+Alt+9 ile sisteminizi ISO-8859-9 kipine geçiş yapabilirsiniz.

[[Resim:A2.jpg]]



    * dpkg-reconfigure console-data

      komutu ile klavye düzenimizi belirtiyoruz. (Klavyeniz de tuşlar normal şekilde çalışıyor ve türkçe karekterlerde de sorununuz yoksa bu ayarı geçebilirsiniz. Zira kurulum esnasında klavye düzenimizi belirtmiştik)

[[Resim:A3.jpg]]

Klavye düzenini mimari listesinden seç deyip tamam diyoruz.

[[Resim:A4.jpg]]

Hangi klavye düzenini kullanıyorsak belirtiyoruz. 

[[Resim:A5.jpg]]

Seçtiğimiz klavye düzenine göre, yeni bir tercih ekranı geliyor. Şayet daha önceki ayarlarda "tr_TR ISO-8859-9" kipini seçmiş isek bu kısımda "Q Layout with Unicode" seçmemiz, "tr_TR.UTF-8" seçmiş isek "Q Layout" seçmemiz daha uygun olacaktır.

[[Resim:A7.jpg]]



      Buraya kadarki ayarlar ile konsoldaki türkçe problemlerimizi halletmiş olmamız gerekiyor. Konsolda klavyemizi kontrol edip, sorun yoksa devam ediyoruz. Sorun varsa ayarlarımızı yukarıdaki komutlar ile tekrar yapılandırmayı deneyin.
      NOT : console-data programının yeni versiyonuna sahipseniz ve yerel olarak tr_TR.UTF-8 'i ayarlamış bile olsanız klavye düzeni olarak "Q Layout with Unicode" seçmenize gerek kalmayacak. Bu seçenek şu an için geriye dönük uyumluluk için tutulmakta olup daha sonra tamamen kaldırılacaktır.

X-Window (KDE) için Türkçe Destek :

      RC2' ile birlikte gelecek olan debconf-seed + localization-config ile fazladan bir X-Klavye ayarına da gerek olmayacaktır. Ancak yinede ihtiyaç duyarsanız Türkçe X-Klavye ayarlarını aşağıdaki şekilde yapınız.
      Klavye : KDE Kontrol Merkezi -> Bölgesel & Erişilebilirlik -> Klavye Düzeni kısmından klavye ayarlarınızı yapılandırabilirsiniz. 

    (veya komut satırından "dpkg-reconfigure xserver-xfree86" komutu çalıştırılır.)

    Önerilen Klavye Modeli : Generic 105 key PC (pc105)

      Dil Ayarları : KDE Kontrol Merkezi -> Bölgesel & Erişilebilirlik -> Ülke/Bölge ve Dil -> kısmından Türkçe olarak yapılandırılmış olmasına dikkat ediniz.
      Font Seçimi : KDE Kontrol Merkezi -> Görünüm ve Temalar -> Yazı Tipi, kısmından isterseniz "Tüm Yazı Tiplerini Ayarla" deyip seçtiğiniz yazı tipinin menüde yer alan tüm seçimliliklere uygulanmasını sağlayabilirsiniz. (Sisteminize true type fontları yüklemiş iseniz burada yüklemiş olduğunuz fontları görebileceksiniz.)

    Türkçe problemi yaşamamanız için türkçe desteğe sahip bir font seçmeniz önemli.

Türkçe Desteği ile ilgili Önemli Not:

      Türkçeleştirme işleminin sistem genelinde değilde, kullanıcı düzeyinde yapılabilmesini istiyorsanız, "language-env" paketini kullanmalısınız. Detaylar için paketini "language-env" kurup /usr/share/language-env/README.tr dosyasını okumanızı öneririm.
      Ayrıca, xterm, rxvt gibi klasik programlara Türkçe desteği kazandırabilmek için 'language-env' paketinin ön tanımlı seçeneklerle (yani "Genisletilmiş ayarlar" i "hayır" şeklinde bırakarak) kurulmasını sağlayınız.

Kullanıcıların Yetkilerini Artırmak (Çevre Aygıtlarını Kullanım İzni Verilmesi) :

      Kurulum sırasında, bir tane normal kullanıcı (root yetkisinde olmayan) hesabı açmıştık. O hesap ile x-window sistemine login olduğumuzda, varolan çevre aygıtlarını kullanmada bir problemimiz olmuyacak. Ancak biz daha sonra (root yetkisinde olmayan) başka kullanıcılarda sisteme ekledik ve onlarında bu çevre aygıtlarına erişebilmesini istiyorsak, veya sahip oldukları yetkileri artırmak istiyorsak, kullanıyı ilgili gruplara dahil etmemiz icap eder. Mesela daha sonradan linuxuser diye bi kullanıcı daha ekledik ve bu kullanıcının, ses kartı, tv kartı, floppy, cdrom gibi aygıtlara erişip işlem yapabilmesini istiyorsak;

    * adduser linuxuser audio (linuxuser isimli kullanıcının ses kartını kullanabilmesi için)
    * adduser linuxuser video (linuxuser isimli kullanıcının tv kartını ve video uygulamalarını kullanabilmesi için)
    * adduser linuxuser floppy (linuxuser isimli kullanıcının disket sürücüsünü kullanabilmesi için)
    * adduser linuxuser cdrom (linuxuser isimli kullanıcının cdrom sürücüsünü kullanabilmesi için)

      şeklinde lazım oldukça ilgili gruba ilgili kullanıcıyı ekleyebilirsiniz.

Web Tarayıcısı ve Flash Desteği :

    http://www.macromedia.com adresinden install_flash_player_7_linux.tar.gz 'yi indirdikten sonra,

    tar -zxvf install_flash_player_7_linux.tar.gz

      komutu ile dosyayı açıyoruz. Daha sonra dosyanın açıldığı dizin olan "install_flash_player_7_linux" 'deki "flashplayer.xpt" ve "libflashplayer.so" dosyalarını tarayıcıların ilgili dizinlerine kopyalamamız gerekiyor.
      NOT : Web tarayıcısı olarak sadece konqueror benim işimi görür, başka bir web tarayısısına ihtiyaç duymam diyorsanız, aşağıdaki yöntem ile konqueror'e flash desteği verebilirsiniz. Web Tarayıcısı olarak Mozilla veya Mozilla-Firefox 'da kuracak iseniz, şimdilik aşağıdaki adımı atlayıp mozilla ve mozilla-firefox kurulumu kısmına geçiniz.

    KDE'de default olarak gelen Konqueror 'de ( Konqueror, Dosya Yönetisi ve Web Tarayıcısıdır) flash desteği için

    mkdir /usr/lib/konqueror

    mkdir /usr/lib/konqueror/plugins

    komutları ile /usr/lib/konqueror/plugins/ dizinini oluşturup,

    cp flashplayer.xpt libflashplayer.so /usr/lib/konqueror/plugins/ (install_flash_player_7_linux dizininde iken)

    komutu ile ilgili dosyaları belirtilen dizine aktaralım. Daha sonra, Konqueror'u çalıştırıp, menüde,

      Ayarlardan, "Konqueror programını yapılandır" seçiniz, gelen pencereden sol tarafndan "Eklentiler" kısmını seçip "Yeni" seçeği ile eklentinin yerini gösterebip o dizini taramasını söyleyebilirsiniz. (/usr/lib/konqueror/plugins/ dizini olarak).

Mozilla veya Mozilla-Firefox Kurulumu

    Şayet sisteminizde browser olarak mozilla veya mozilla-firefox kullanmayı tercih ediyorsanız.

    mozilla kurulumu için;

    * apt-get install mozilla-browser

      mozilla-firefox için;
    * apt-get install mozilla-firefox-locale-tr

    deyip kurduktan sonra flash desteği için,

    cp flashplayer.xpt libflashplayer.so /usr/lib/mozilla/plugins/ (install_flash_player_7_linux dizininde iken)

      demeniz yeterli olacak. Mozilla veya Mozilla-Firefox açılışta bu dizinden flash için gerekli olan dosyaları bulup işletecek.

      Tekrar gelelim Konqueror'a, Bu işlemden sonra yukarıda anlatılan yöntem ile konquerora flash desteği vermemiş iseniz tek yapmanız gereken, Konqueror'u çalıştırıp, menüde,
      Ayarlardan, "Konqueror programını yapılandır" seçiniz, gelen pencereden sol tarafndan "Eklentiler" kısmını seçip "Eklentileri Tara" seçeği ile eklentinin otomatik olarak bulunmasını sağlayabilirsiniz.(Aynı kısımda yer alan "Açılışta eklentileri tara" seçeneğini aktif edip işlemlerin otomatik yapılmasını sağlayabilirsiniz.)

Tarayıcılar için Java Desteği :

    /etc/apt/sources.list dosyanıza şu satırı ekleyin

    deb ftp://ftp.tux.org/java/debian/ sarge non-free

    daha sonra,

    *
      apt-get update && apt-get install j2re1.4

      ile kurulum yapın.Daha önce sisteminizde mozilla veya mozilla-firefox yüklü ise kurulum sırasında zaten aşağıdaki bağlama otomatik yapılıyor. Şayet bu yapılmamış ise:
    *
      ln -s /etc/alternatives/javaplugin_oji.so /usr/lib/mozilla/plugins/javaplugin_oji.so

      komutu ile gerekli bağlama işini yapabilirsiniz. Artık mozilla ve mozilla-firefox de java desteği de eklenmiş oldu. Konqueror için de herzamanki gibi konqueror'u çalıştırıp, menüde,
      Ayarlardan, "Konqueror programını yapılandır" seçiniz, gelen pencereden sol tarafndan "Eklentiler" kısmını seçip "Eklentileri Tara" seçeği ile eklentinin otomatik olarak bulunmasını sağlayabilirsiniz.(Aynı kısımda yer alan "Açılışta eklentileri tara" seçeneğini aktif edip işlemlerin otomatik yapılmasını sağlayabilirsiniz.)

    Test için : http://www.java.com/en/download/help/testvm.jsp